چگونه گلیم ببافیم؟
فهرست موضوعات
چگونه گلیم ببافیم؟
پیش از شروع بافت گلیم باید ابزار و لوازم مورد نیاز جهت بافت گلیم را فراهم کنیم.
لوازم مورد نیاز برای بافت گلیم
نخ پشم طبیعی: هرچند شما میتوانید تقریبا با هر نوع نخ یا حتی پارچه اقدام به بافت گلیم نمایید ، اما بهترین الیاف برای بافت گلیم نخ پشمی است ، زیرا علاوه بر اصالت و کیفیت بالای این نوع از نخ ، جلوه و زیبایی خاصی به کار شما می دهد و همچنین ارزش کار شما را دوچندان می کند.هرچه نوع نخ پشمی مورد استفاده مرغوب تر باشد ، قیمت گلیم شما نیز بالا تر می رود و با گذر زمان گلیم شما دچار تغییر رنگ و رنگ پردگی نمی شود. نخ پشمی مرغوب را می توانید از بازار فرش تهیه کنید.
نخ چله پنبه : معمولا برای نخ چله که در واقع استحکام گلیم شما را تضمین می کند از نخ هایی از جنس پنبه ، کنف و بعضا پلی استر استفاده می شود ، نخ های پلی استر از نظر مقاومت در برابر ساییدگی و پوسیدگی نسبت به سایر نخ ها مقاوم تر است اما استفاده از ان در بافت فرش و گلیم های دستبافت مرسوم نیست و از ارزش مالی و معنوی کار شما می کاهد ، استفاده از نخ کنف به دلیل مقاومت نسبتا پایین و سرعت پوسیدگی بالا نیز در بافت گلیم پیشنهاد نمی گردد . نخ های پنبه علاوه بر استحکام بالا از زیبایی بیشتری نسبت به کنف برخوردارند و شما متناسب با نقشه و کاری که می خواهید انجام دهید می توانید از نخ های پنبه با طول و ضخامت متفاوت استفاده نمایید.
نقشه گلیم : نقشه گلیم می تواند نقش تعیین کننده ای در زیبایی و قیمت گلیم فرش دستبافت شما داشته باشد. نقشه ها و ترکیب رنگ های بسیار متفاوتی در بافت گلیم وجود داشته که شما می توانید با استفاده از خلاقیت و سلیقه ی خود انها را تغییر دهید.
شما می توانید نقشه های متنوعی از انواع گلیم را در سرتاسر اینترنت پیدا کرده و هرکدام را که میخاهید به اجرا در بیاورید، پیشنهاد می گردد در اوایل کار از نقشه های ساده تر که در ان ساده بافی بیشتری وجود دارد استفاده کنید.
دار قالی : یکی از ابزار های مهم گلیم بافی ، دار قالی می باشد که در ابعاد مختلفی وجود دارد ، شما می توانید بر اساس سایز گلیمی که میخواهید ببافید ابعاد دار قالی را سفارش دهید یا به صورت اماده خریداری کنید. بهتر است برای شروع از دار های قالی کوچک استفاده کرده تا هم مهارت خود را در گلیم بافی افزایش دهید هم در صورت عدم تمایل به گلیم بافی ضرر زیادی متحمل نشوید.
سیخ پود کشی: سیخ پودکشی ابزاری ضروری برای پودکشی از میان چله های فرش و گلیم است
تسمه گلیم بافی : در واقع تسمه گلیم بافی ابزاریست از جنس چوب یا ام دی اف به قطر 3 میل که در ابتدای چله قرار میگیرد و باعث استحکام چله ه و جلوگیری از موج دار شدن اتدا و انتهای فرش یا گلیم می شود
دفه : نوعی ابزار شانه مانند اهنی می باشد که برای ضریه شدن به گره های فرش یا بافت گلیم میباشد ، این امر برای استحکام و زیبایی فرش یا گلیم بافی امری ضروریست .
چوب هاف : چوب هاف در لابه لای چله ها قرار داده می شود و محدوده ی حرکت ان ها را مشخص می کند. وظیفه ی اصلی هاف افزایش فاصله ی چله های زیر و رو می باشد که این امر پود کشی فرش و گیم را راحت تر می کند.
در ادامه بخوانید: فرش چند رج خوبه
گلیم فرش چیست؟
حال که ابزار و لوازم مورد نیاز و کاربرد هر کدام از ابزر گلیم بافی را می دانید ، بهتر است به خود گلیم بپردازیم.
گلیم از جمله قدیمی ترین صنایع دستی ایران است که نه تنها در داخل بلکه در خارج از کشور هم علاقه مندان بسیاری دارد.گلیم بافی در مناطق مختلف کشورمان رواج داشته و طرح ها و نوع گلیم بافی مناطق مختلف با یکدیگر متفاوت است.
گلیم بر خلاف فرش ، بافت حجیم نداشته و پرزدار نیست ، مقداری سفت است و نرمی و لطافت فرش را ندارد. اگر به دنبال کف پوشی بدون پرز هستید بهترین انتخاب گلیم می باشد.
نام قدیمی تر گلیم ، پلاس بوده و نوعی از صنایع دستی اصیل ایرانیست که معمولا از پشم حیوانات اهلی بافته می شود.
تفاوت اصلی گلیم با جاجیم عدم استفاده از دستگاه های کمکی مثل ماسوره است. در قدیم کاربرد گلیم با توجه به اندازه ان متفاوت بوده برای مثال از گلیم علاوه بر پوششی برای کف ، به عنوان تزئینات داخل منزل ، پوششی برای سواری بر روی حیوانات اهلی استفاده می شده.
امروزه نیز به عنوان پوششی برای کف در فضا های سنتی یا تزئین خانه هایی با دکوراسیون سنتی یا کلاسیک استفاده می شود.
رنگ های موجود در گلیم بافی معمولا رنگ های طبیعی و گیاهی بوده و کمتر پیش می اید از رنگ های صنعتی برای رنگرزی الیاف گلیم استفاده شود.
گلیم معمولا ابعادی کمتر از 100 در 150 سانت دارند هرچند نمونه های بزگتر نیز در بازار موجود است. گلیم بافی در مناطق عشایر نشین بسیار رایج می باشد
تاریخچه گلیم بافی
تاریخچه دقیق از گلیم بافی در دسترس نست اما به نظر می رسد زمانی که انسان ها توانستند حیوانی نظیر گوسفند و بز را اهلی کرده و پرورش دهند ، یادگرفتند از پشم و موی این حیوانات استفاده کنند و انرا تبدیل به الیاف نازک یا همان نخ کنند گلیم بافی نیز شروع شده است در واقع گلیم بافی که در ابتدا شیه به حصیر بافی بوده تقریبا از زمانی که انسان به صنعت نساجی و پارچه بافی دست یافت اغاز شد
قدیمی ترین گلیم بافت جهن با قدمت 4 قرن بعد از میلاد مسیخ در شهر ختن که در ان زمان بخشی از خاک ایران بود کشف شده است.
تاریخچه گلیم بافی در ایران
گلیم بافی از صنایع دستی چند هزار ساله در ایران به شمار می رود. نقش و نگار و رنگ های مورد استفاده در گلیم می تواند مانند یک شناسنامه عمل کرده و به شما نشان دهد هر گلیم در کجای ایران و توسط چه کسانی بافته شده
از جمله نمونه های معروف گلیم بافی در ایران عبارتند از:
- گلیم بلوچ
- گلیم شاهسون
- گلیم ترکمن
- گلیم قشقایی
- و غیره
گلیم در طول تاریخ موارد استفاده ی بسیاری داشته برای مثال به عنوان نمکدان یا هر نوع ظرفی که نیاز بوده محتویات داخل ان از رطوبت در امان نگهداشته شود ، خورجین که برای جابجایی وسایل با استفاده از حیواناتی از قبیل اسب ، قاطر یا الاغ استفاده می ده ،سفره یا روکرسی که هنوز هم در برخی از مناطق ایران به خصوص مناطق سردسیر و روستایی استفاده می شود، گلیم سجاده ای که به عنوان سجاده برای نماز و عبادت از ان استفاده می شده است.
در ادامه بخوانید: روش تشخیص فرش دستباف خوب + خصوصیات و ویژگی ها
اموزش بافت گلیم
باید بدانید بافت گلیم به طور کلی به سه روش مختلف بافته می شود
روش ساده یا تخت : در این روش از طریق پودگذاری گلیم شما بافته شده و از هر دو طرف نقشه و نمای یکسانی دارد.
گلیم یک رو سوماک : این نوع از گلیم تنها یک روی ن دارای نقش و نگار است و سمت دیگر ان نخ نما می باشد
گلیم یک رو غیر سوماک : این نوع از گلیم شباهت بیشتری به فرش داشته و بعضا نقش یرجسته می باشد
مراحل بفت گلیم
مرحله اول دار کشی
ابتدا باید دار قالی مناسبی را انتخاب نمایید ، هر چهار چوبی که وسط ان خالی باشد ، سبک و مقاوم باشد و ضخامت زیادی نداشته باشد می تواند انتخاب مناسبی برای شروع باشد
نخ های چله را با فواصل یکسان برای مثال نیم سانتی متر دور دار قالی یا چارچوب بچرخانید و محکم کنید
مرحله دوم : پودکشی یا بافت
نخ پشمی ترجیحا ضخیم با رنگ دلخواه خود را برداشته و از عرض به صورت یکی در میان از میان تار ها (نخ های عمودی یا همان چله ) عبور دهید و در دور بعدی بر خلاف دور قبل عمل کنید یعنی اینبار نخ پشمی را طوری از میان تار ها عبور دهید که تار هایی که رو بوده اند به زیر نخ شما بروند
هر چند سانتی متر که به ارتفاع بافتتان اضافه می شود با شانه اهنی یا دفه بر روی پود ها بکوبید تا بافت شما متراکم ، زیبا و مستحکم شود.
مرحله اخر
اگر گلیم شما بزرگ بوده یا برای کاربردی به جز تزئین میخواهید ار ان استفاده کنید می نوانید چند سانت بالاتر از اخرین رج بافت را با قیچی تیز ببرید و گلیم را از دار جدا کنید.
بهتر است برای عمر بیشتر گلیم ریشه ها را دوگره بزنید تا بافت گلیم شل نشود.
آیا گلیم بافی درامد دارد؟
بافت گلیم با مواد اولیه مرغوب و بافت یکدست کیفیت بالا می تواند برای شما درامد زایی نسبتا خوبی داشته باشد. شما میتوانید گلیم بافت های خود را در اینترنت قرار داده و به فروش برسانید یا با فروشندگان و بازار همکاری نمایید.
از جمله موارد مهم در قیمت گذاری گلیم نقشه و رنگ گلیم می بشد ، گلیم های ساده معمولا قیمت پایین تری نسبت به گلیم های طرح دار دارند. هچنین سایز و ابعاد گلیم در قیمت نهایی محصول بسیار تاثیر گذار بوده و گلیم های بزرگ تر قیمت های بالاتری دارد.
قیمت گلیم بافت ها بسیار متفاوت بوده و از چند صد هزار تومان تا بیش از 50 میلیون تومان متفاوت است.
چگونه گلیم طرح دار درست کنیم؟
گلیم بافی به گونه ای که در ایران رواج دارد و باتوجه به دستگاه های مورد استفاده در بافت گلیم به چهار دسته ی کلی تقسیم می شود
گلیم ساده بافت : نوعی گلیم با طرح های ساده می باشد که پشت و روی ان یکسان است
جاجیم : نوعی گلیم است که در ان تار های رنگی استفاده می شود و معمولا از دستگاه برای کمک به بافت سریعتر ان استفاده می شود
گلیم چرخی باف : این نوع از گلیم ضخامت بیشتری دارد زیرا پود های اضافی روی هم قرار می گیرد و پشت گلیم با زوی ان متفاوت است
گلیم سوزنی: این نوع از گلیم که در مناطق عشایری بیشتر رواج دارد از دستگاهی شبیه به دستگاه گلیم بافی ساده استفاده می شود و پود های اضافی در پشت گلیم رها می شود.
برای بافت گلیم طرح دار بعد از انتخاب طرح مورد نظر و نوع بافت ، باید باتوجه به نقشه و نوع بافت با استفاده از شماره ی تار های دار قالی به صورت دقیق بافته شود.
بهترین تمیز کننده خانگی کدامند؟ + نکات مهم قابل اجتناب
وقتی نوبت به تمیز نگه داشتن خانه‌هایمان می‌رسد، بسیاری از ما برای انجام کار به انواع محصولات تمیزکننده متکی هستیم. […]
علت خرابی فرش
فرش نوعی سرمایه گذاری است که بیشتر مردم سعی می کنند از آن محافظت کنند. علیرغم زمان و تلاشی که […]
شستشوی مبل در خانه
مبل یکی از وسایل زیبا و گران قیمت خانه ها ،کافه ها ،ادارات و سایر مکان هاییست که افراد در […]